Południowe Morawy to jedno z moich najukochańszych miejsc w Republice Czeskiej. Łagodne wzgórza pokryte rzędami winorośli, urokliwe miasteczka oraz liczne zabytki sprawiają, że można poczuć się, jak w zupełnie innej krainie. Dla wielu osób region ten kojarzy się wyłącznie z winami. I jest w tym sporo prawdy. Co rusz napotkamy tutaj uprawy winorośli, a w wielu miejscowościach (także tych malutkich) znajdziemy winiarnie (i to często nie jedną!). Kilkadziesiąt kilometrów na południe od Brna, w samym sercu tego regionu leży Znojmo – miasto o średniowiecznym rodowodzie, które zachwyca nie tylko swoją architekturą, ale także malowniczym położeniem nad rzeką Dyją.
Znojmo – jak dojechać na Morawy Południowe?
Znojmo przyciąga wielu turystów, szczególnie latem i wczesną jesienią, kiedy odbywają się zbiory winogron. My odwiedziliśmy miasto wiosną, udało nam się więc uniknąć tłumów. Dzięki temu mogliśmy krzątać się tutejszymi pięknymi uliczkami praktycznie w samotności, co ma swój urok! Zanim jednak wyruszycie na stare miasto, przed wami pierwsza misja – znalezienie miejsca parkingowego! Wbrew pozorom, chociaż jest to miejscowość turystyczna, tutejsze parkingi są bardzo skromne, w większości zarezerwowane dla miejscowych. Po objechaniu kilku ulic, udało nam się zaparkować przy boisko na ulicy Łużyckiej (Lužická). Stąd wystarczy zaledwie kilka minut spaceru i jesteśmy w samym sercu Znojmo!
Zwiedzanie Znojmo – co zobaczyć?
Zwiedzanie miasta zaczęliśmy od Husovych Sadów – a więc tutejszych plantów, które powstały wzdłuż dawnych obwarowań. Dzisiaj pozostały po nich zaledwie niewielkie fragmenty. Nic specjalnego – ale po drodze można zajrzeć by poczuć klimat początków miasta. Stamtąd prostą drogą dotrzecie do Placu Masaryka. Masarykovo Náměstí to główny plac Znojma i serce historycznego centrum miasta. Otoczony malowniczymi kamienicami o barokowych i renesansowych fasadach, stanowi doskonałe miejsce na rozpoczęcie zwiedzania. Plac jest przestronny i pełen życia – znajdziesz tu liczne restauracje, kawiarnie oraz sklepy, które nadają mu niepowtarzalny klimat. W tygodniu odbywa się tu niewielki targ. Co było dla nas zaskakujące, miasto wyglądało na wymarłe. Być może dlatego, że był to środek tygodnia… Nam to jednak nie przeszkadzało. Zdecydowanie lepiej zwiedza się miasta, w których nie musimy na każdym kroku przedzierać się przez tłumy turystów. Niestety jedną z pierzei placu zajmuje komunistyczny dom towarowy. I o ile byłby on wyremontowany, mógłby być dodatkową, modernistyczną atrakcją, to niestety jego stan wizualny pozostawia wiele do życzenia.
Najważniejsze zabytki Znojmo
Z Placu Masaryka wyruszyliśmy do największych atrakcji turystycznych w Znojmo. Piękną, klimatyczną uliczką Velká Mikulášská dotarliśmy pod kościół, a jakżeby inaczej, świętego Mikołaja. Przyznam, że ulica ta, wraz z wieńczącym ją kościołem, jest niezwykle fotogeniczna (jak całe Znojmo). Spacerując nią kilkukrotnie przystawaliśmy by zrobić zdjęcie i po prostu nacieszyć oko. Kościół pw. św. Mikołaja w Znojmo mijamy z lewej strony i od razu zobaczycie kolejne wyjątkowe miejsce! Przez niewielką (i niepozorną) bramę dojdziecie do zapierającego dech punktu widokowego. Karolininy sady to nic innego, jak wzgórze nad rzeką Dyją, porośnięte winoroślą. Zostało one zaaranżowane na park, z ławeczkami, punktem widokowym i lunetą. Widok stąd jest… cudny, ale uwierzcie mi, słowa tego nie opiszą! Zobaczycie tu nie tylko płynącą w dole rzekę, okoliczną tamę z zalewem, ale przede wszystkim znojemski zamek. Uwielbiam to miejsce i ilekroć jestem w Znojmo, punktem obowiązkowym jest wizyta w tym miejscu. Trzeba tutaj usiąść i patrzeć przed siebie – nic więcej!
Malownicze krajobrazy i winnice
Wróćmy pod kościół św. Mikołaja by lepiej przyjrzeć się kolejnemu zabytkowi miasta – kaplicy świętego Wacława. aplica została zbudowana w XIII wieku i jest przykładem gotyckiej architektury sakralnej, choć w późniejszych wiekach była kilkukrotnie przebudowywana.
Najbardziej charakterystycznym elementem kaplicy są jej średniowieczne freski, które zachowały się na ścianach wnętrza. Przedstawiają one sceny biblijne oraz postaci świętych, w tym oczywiście św. Wacława – patrona Czech. Dekoracje te stanowią cenny przykład dawnej sztuki sakralnej i pozwalają lepiej zrozumieć religijne i kulturowe znaczenie tego miejsca. Kaplica nie jest aktualnie używana w celach sakralnych. Możemy do niej wejść za darmo. Podobnie udostępniony do zwiedzania jest otaczający z dwóch stron kaplicę niewielki taras widokowy. Jej położenie na wzgórzu sprawia, że roztacza się stąd piękny widok na dolinę rzeki Dyji.
Malownicze uliczki Znojmo
Czas na kolejną malowniczą uliczkę, tym razem jest to prowadząca ku zamkowy Velká Františkánská. Otaczają ją niewielkie, najczęściej parterowe lub jednopiętrowe domy i prowadzi ostro w górę. To znak, że powoli wdrapujemy się na kolejne wzgórze – tym razem zamkowe. U jej szczytu znajdziemy wejście na teren zamku i nie tylko! Znajduje się tu sporej wielkości, niedawno odrestaurowany… browar! My jednak nie zatrzymywaliśmy się w nim, a jedynie przemknęliśmy przez jego teren, w stronę zamku. Zanim jednak do niego dotrzemy, miniemy rotundę świętej Katarzyny.
Rotunda św. Katarzyny w Znojmie to jeden z najcenniejszych zabytków Moraw i prawdziwa perła romańskiej architektury. Została wzniesiona w XI wieku, prawdopodobnie za panowania księcia Konrada I, i pełniła funkcję kaplicy dworskiej. Największym skarbem rotundy są jej unikalne malowidła ścienne z XII wieku, przedstawiające sceny religijne oraz cykl historyczny ukazujący przodków czeskich władców z dynastii Przemyślidów. Te freski mają ogromne znaczenie dla czeskiej historii, ponieważ dokumentują wczesne dzieje państwa i legitymizują władzę Przemyślidów. Ich styl łączy wpływy bizantyjskie i zachodnioeuropejskie, co czyni je unikalnym dziełem sztuki średniowiecznej. Niestety zwiedzanie możliwe jest wyłącznie z przewodnikiem w języku czeskim.
Zamek w Znojmie
Zamek w Znojmie (Znojemský hrad) to jedno z najważniejszych zabytków południowych Moraw, które przyciąga turystów swoją historią i malowniczym położeniem. Wzniesiony na skalnym wzniesieniu nad rzeką Dyją, przez wieki był strategicznym punktem obronnym i rezydencją czeskich władców. Pierwsze umocnienia w tym miejscu istniały już w XI wieku, kiedy to Znojmo pełniło rolę ważnego grodu granicznego Czech. W XII wieku książę Konrad II Otto z dynastii Przemyślidów wzniósł tu kamienny zamek. W średniowieczu pełnił on funkcję warowni i siedziby morawskich margrabiów. Z czasem budynek przechodził liczne przebudowy. W XVII wieku, po wojnach trzydziestoletnich, stracił on jednak swoje znaczenie militarne i został przekształcony w barokową rezydencję. W XIX wieku, na skutek zaniedbania, część zabudowań została zburzona, jednak do dziś zachowały się fragmenty dawnej twierdzy oraz wcześniej już wspomnianej kaplicy św. Katarzyny.
Z zamku warto powłóczyć się kolejnymi wąskimi uliczkami, w stronę głównego rynku. Horní náměstí to serce Znojma i jedno z najważniejszych miejsc w mieście. Można tam podziwiać zabytkowe kamienice, których fasady zdobią bogate detale architektoniczne. Plac ten nie jest tak spektakularny, jak wcześniej odwiedzony Plac Masaryka. My nie spędziliśmy tu zbyt wiele czasu, udając się wprost na Kurzy Rynek.
Gdzie zjeść w Znojmo?
Slepici trh, czyli „Kurzy Rynek”, to niewielki, ale niezwykle klimatyczny plac, który swoją nazwę zawdzięcza dawnemu targowi drobiu. Dziś stanowi spokojne miejsce, w którym można odpocząć od zgiełku miasta i cieszyć się kameralną atmosferą. To tutaj zaczyna się podziemna trasa turystyczna, wiodąca znojemskimi podziemiami. Slepici trh to także doskonałe miejsce dla miłośników fotografii – jego urokliwe zaułki i detale architektoniczne tworzą idealne tło do pamiątkowych zdjęć. W tym miejscu możemy również polecić restaurację Slepičák, która oferuje m.in. tradycyjną kuchnię czeską. Przy ładnej pogodzie najlepiej wybrać stolik na zewnątrz, w wąskiej uliczce, by jeszcze dłużej rozkoszować się klimatem miasta i podziwiać znajdującą się niedaleko wieżę ratuszową.
Wieża ratuszowa w Znojmie to jeden z najbardziej rozpoznawalnych zabytków miasta i obowiązkowy punkt każdej wizyty. Wzniesiona w XV wieku, mierzy 66 metrów i góruje nad starówką, oferując spektakularne widoki na miasto oraz malowniczą dolinę rzeki Dyji. Na szczyt prowadzi wąska, spiralna klatka schodowa, ale wysiłek włożony w wspinaczkę zostaje nagrodzony panoramą, która zapiera dech w piersiach. Wieża, zaprojektowana przez wybitnego architekta Mikuláša ze Sedlešovic, wyróżnia się charakterystycznym, smukłym kształtem i gotyckimi zdobieniami. Przez wieki pełniła funkcję strażnicy, skąd wypatrywano zagrożeń dla miasta, a dziś jest jednym z najchętniej odwiedzanych punktów widokowych w regionie. Co ważne, u jej podnóża, znajdziecie także informację turystyczną, w której zaopatrzycie się w pamiątki. Niestety, ale poza sezonem turystycznym, nie znajdzie zbyt wiele miejsc, gdzie można kupić chociażby pamiątkowy magnes na lodówkę.
Znojmo kryje w sobie wiele niezwykłych miejsc, a mimo to wciąż pozostaje dla wielu naszych rodaków nieodkryte. Być może to lokalizacja nieco na uboczu, z dala od głównych tras sprawia, że nie jest ono tak popularne, jak chociażby Mikulov. Warto tu przyjechać, poczuć klimat prawdziwego południowo-morawskiego miasteczka, na ulicach którego wciąż więcej spotkamy mieszkańców niż turystów.
